Rehabilitacja oddechowa po zapaleniu płuc lub w przypadku innych problemów z układem oddechowym wciąż nie jest jeszcze szczególnie znana wśród pacjentów. Tymczasem fizjoterapia w chorobach układu oddechowego może znacznie poprawić komfort życia i spowolnić rozwój choroby lub przyspieszyć powrót do formy. Czym jest rehabilitacja pulmonologiczna i kiedy się ją stosuje? Wyjaśniamy w naszym wpisie.
Rehabilitacja pulmonologiczna – co to znaczy?
Rehabilitacja pulmonologiczna to stosunkowo mało znany w Polsce, choć zyskujący na popularności, rodzaj fizjoterapii. Tego typu opieką obejmuje się osoby cierpiące z powodu chorób układu oddechowego, zwłaszcza tych przewlekłych, które utrudniają życie codzienne.
Rehabilitacja oddechowa ma poprawić stan zarówno fizyczny, jak i psychiczny pacjentów, by mogli jak najlepiej funkcjonować na co dzień – nie zawsze bowiem są to schorzenia pozwalające na powrót do pełnej sprawności, czasem można jedynie spowalniać ich rozwój i zmniejszać niepełnosprawność pacjenta.
Rehabilitacja oddechowa pomaga zwykle w takich czynnościach, które mogą wywoływać zadyszkę, jak np. wchodzenie po schodach. Ćwiczenia, wzmacniając wydolność fizyczną pacjenta, przy okazji poprawiają też jego sprawność ruchową, a to przekłada się również na polepszenie stanu psychicznego.
Rehabilitacja po zapaleniu płuc i nie tylko – wskazania do rehabilitacji oddechowej
Do chorób, które są wskazaniem do rehabilitacji pulmonologicznej, należą:
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- nowotwory płuc,
- astma oskrzelowa,
- mukowiscydoza,
- rozstrzenia oskrzeli,
- zaburzenia ściany klatki piersiowej,
- choroby tkanki płucnej, np. pylice, zwłóknienia,
- śródmiąższowe choroby płuc,
- COVID-19.
Choroba COVID-19, wywoływana przez wirusa SARS-CoV-2, często doprowadza do ostrego śródmiąższowego zapalenia płuc. Dlatego bardzo szybko pojawiły się pierwsze zalecenia, dotyczące rehabilitacji oddechowej po przebyciu tej choroby. Są one jednak cały czas badane i udoskonalane.
Warto pamiętać, że fizjoterapia w pulmonologii bywa wykorzystywana także po operacjach chirurgicznych, które utrudniły pacjentowi oddychanie, czyli objęły klatkę piersiową lub górną część jamy brzusznej.
To jednak tylko wycinek długiej listy – jakąś formę rehabilitacji oddechowej tak naprawdę można zalecić przy każdym problemie, który w jakikolwiek sposób przekłada się na pracę układu oddechowego. Takim przykładem może być wspomniane zapalenie płuc. Rehabilitacja w tym przypadku dla jednych nie będzie konieczna, a dla innych może być równie potrzebna, co przy przewlekłych lub nieuleczalnych chorobach. Wszystko zależy bowiem od indywidualnej sytuacji pacjenta.
Jak wygląda fizjoterapia w chorobach układu oddechowego?
Plan leczenia zawsze jest ustalany indywidualnie dla każdego pacjenta i zależy od wielu czynników. Inaczej wyglądać będzie rehabilitacja po zapaleniu płuc, a inaczej w przypadku przeszczepu płuca.
Ewentualne powikłania też są nie bez znaczenia dla rehabilitacji oddechowej – po zapaleniu płuc, COVID-19 czy wielu innych chorobach mogą być one różne, od niewielkich po bardzo poważne.
Istotny jest również cały kontekst życia chorego – dlatego wcześniej specjalista nie tylko przeprowadzi dokładny wywiad na temat stylu życia i palenia tytoniu, ale także zaleci szereg badań. Dopiero wtedy ustali dokładne wytyczne co do terapii.
Fizjoterapia w chorobach układu oddechowego zazwyczaj składa się z kilku elementów:
treningu fizycznego, wytrzymałościowego i oporowego, by zwiększyć siłę mięśni i poprawić tolerancję wysiłku fizycznego,
ćwiczeń oddechowych, np. rozluźniających, wydłużonego wydechu, oddychania przeponowego, zwiększających ruch oddechowy,
edukacji chorego, żeby poznał zarówno źródło i skutki choroby, działanie oraz efekty uboczne leków, jak i techniki właściwego oddychania czy odkrztuszania,
wsparcia psychologicznego, jeśli jest potrzebne.
Część ćwiczeń nie wymaga specjalistycznego sprzętu i pacjent może wykonywać je samodzielnie w domu – duża częstotliwość i regularność treningów w przypadku poprawiania tolerancji wysiłkowej jest bowiem szczególnie ważna. W gabinecie jednak terapia może być wspierana różnego rodzaju sprzętami. Ich dobór będzie w dużej mierze zależeć od możliwości ćwiczącego.
Fizjoterapia w pulmonologii – nowoczesne metody
Nie zawsze pacjent ma możliwość ćwiczyć tyle, żeby przełożyło się to na najlepsze możliwe do osiągnięcia efekty. W takich sytuacjach specjaliści sięgają dodatkowo po metody fizykoterapeutyczne. Ich dobór także jest kwestią indywidualną, ale najczęściej są to:
- elektroterapia,
- laseroterapia,
- magnetoterapia,
- sonoterapia.
W przypadku COVID-19 są już pierwsze badania, które wskazują skuteczność laseroterapii wysokoenergetycznej w leczeniu ostrych stanów zapalnych płuc. Dzięki jej efektowi biostymulacyjnemu tkanki regenerują się szybciej, a organizm jest lepiej dotleniony.
Rehabilitacja pulmonologiczna to wciąż intensywnie badany dział medycyny. W najbliższym czasie możemy spodziewać się szczególnie wielu studiów właśnie nad wykorzystaniem rehabilitacji oddechowej u pacjentów, którzy przebyli COVID-19 i związane z nim śródmiąższowe zapalenie płuc.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/rehabilitacja-pulmonologiczna-oddechowa-po-infekcjach-wirusowych-i-bakteryjnych/
